Việc chuyển đổi một phần sang mô hình kinh doanh vì lợi nhuận sẽ không làm giảm vai trò của OpenAI trong việc đảm bảo sự phát triển an toàn và có trách nhiệm của AI. Tuy nhiên, cấu trúc quản trị mới có thể yêu cầu những cách tiếp cận khác nhau đối với việc quản lý rủi ro trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Trong quá trình tái cấu trúc, Sam Altman sẽ nhận được một lượng lớn cổ phần trong công ty mới, ước tính có thể trị giá 150 tỷ đô la. Động thái này nhằm khuyến khích các nhà đầu tư và mở đường cho những khoản đầu tư lớn hơn vào OpenAI.
Việc OpenAI từ bỏ mô hình phi lợi nhuận và trao quyền cho Sam Altman dự kiến sẽ mang lại nhiều thay đổi lớn cho công ty (Ảnh: Reuters)
Theo một phát ngôn viên của OpenAI, tổ chức đang làm việc chặt chẽ với hội đồng quản trị để tìm ra những giải pháp tốt nhất nhằm đảm bảo rằng mục tiêu phát triển AI vì lợi ích cộng đồng vẫn được ưu tiên hàng đầu. Tổ chức phi lợi nhuận sẽ tiếp tục đóng vai trò cốt lõi trong quá trình này.
Việc tái cấu trúc OpenAI đang diễn ra vô cùng phức tạp. Những thay đổi về cấu trúc công ty sẽ tác động lớn đến cách thức quản lý và điều hành của một trong những công ty AI tiên phong nhất. Tuy nhiên, quá trình này vẫn còn nhiều điều chưa chắc chắn và đang được các luật sư và cổ đông cân nhắc kỹ lưỡng.
Những thay đổi lớn về nhân sự, với sự ra đi của Mira Murati và Greg Brockman, đang diễn ra song song với quá trình tái cấu trúc tại OpenAI. Điều này cho thấy công ty đang trải qua một giai đoạn chuyển giao quan trọng, với nhiều câu hỏi được đặt ra về tương lai của một trong những công ty tiên phong trong lĩnh vực AI.
Được thành lập vào năm 2015 như một tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận, OpenAI đã mở rộng mô hình hoạt động của mình vào năm 2019 bằng cách thành lập OpenAI LP, một công ty con vì lợi nhuận. Cấu trúc tổ chức này cho phép OpenAI tiếp cận nguồn vốn lớn từ Microsoft, từ đó đẩy mạnh các dự án nghiên cứu AI quy mô lớn.
Việc ra mắt ChatGPT vào cuối năm 2022 đã đưa OpenAI lên bản đồ thế giới. Khả năng tạo ra các đoạn văn bản tự nhiên, giống như con người của ChatGPT đã nhanh chóng thu hút hơn 200 triệu người dùng mỗi tuần, biến nó thành một trong những ứng dụng phát triển nhanh nhất lịch sử. Thành công của ChatGPT là khởi nguồn của cuộc đua đầu tư vào AI trên toàn cầu.
OpenAI đã thiết lập một cấu trúc tổ chức độc đáo để đảm bảo rằng việc phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát luôn hướng tới mục tiêu tạo ra một AGI an toàn và có lợi cho nhân loại (Ảnh: Reuters)
Thành công của ChatGPT đã đưa giá trị của OpenAI lên một tầm cao mới. Từ mức 14 tỷ đô la vào năm 2021, định giá của công ty này đã tăng vọt lên đến 150 tỷ đô la trong vòng đàm phán về khoản nợ chuyển đổi mới. Sự tăng trưởng chóng mặt này đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư lớn, trong đó có Thrive Capital và Apple.
Mẫu hình quản lý độc đáo của OpenAI, trong đó tổ chức phi lợi nhuận nắm quyền kiểm soát công ty con vì lợi nhuận, được thiết kế ban đầu để đảm bảo rằng việc phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) luôn hướng tới mục tiêu tạo ra một AGI an toàn và mang lại lợi ích cho toàn nhân loại.
Cấu trúc quản trị độc đáo của OpenAI đã trở thành tâm điểm chú ý vào tháng 11/2023 khi một cuộc khủng hoảng lãnh đạo bất ngờ xảy ra. Giám đốc điều hành Sam Altman đã bị hội đồng quản trị phi lợi nhuận bãi nhiệm vì những lý do liên quan đến giao tiếp và sự mất lòng tin. Tuy nhiên, chỉ sau năm ngày, ông đã được phục chức nhờ sự ủng hộ nhiệt tình từ nhân viên và các nhà đầu tư.
Cấu trúc quản trị của OpenAI đã có những thay đổi đáng kể sau cuộc khủng hoảng lãnh đạo. Hội đồng quản trị mới, với sự tham gia của nhiều chuyên gia công nghệ, được dẫn dắt bởi Bret Taylor. Mọi quyết định của công ty đều phải tuân thủ theo quy định của hội đồng quản trị phi lợi nhuận gồm chín thành viên, đảm bảo rằng các hoạt động của OpenAI luôn phù hợp với sứ mệnh ban đầu.
Việc giảm bớt sự kiểm soát của tổ chức phi lợi nhuận có thể khiến OpenAI hoạt động giống như một công ty khởi nghiệp truyền thống hơn. Điều này có thể thu hút thêm nhiều nhà đầu tư, những người vốn đã rót hàng tỷ đô la vào công ty, nhằm tối đa hóa lợi nhuận.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi này cũng đặt ra câu hỏi về khả năng của OpenAI trong việc đảm bảo an toàn cho công nghệ AI mà họ đang phát triển. Đặc biệt, việc giải thể nhóm siêu liên kết tập trung vào các rủi ro dài hạn của AI hồi đầu năm nay càng làm gia tăng những lo ngại về việc liệu phòng thí nghiệm có còn đủ khả năng tự mình quản lý việc theo đuổi AGI hay không.
Hiện tại, chưa rõ Altman sẽ được cấp bao nhiêu cổ phần trong công ty. Trước đây, ông đã chủ động từ chối sở hữu cổ phần để đảm bảo tính độc lập của hội đồng quản trị. Tuy nhiên, với vị trí mới và những đóng góp quan trọng của mình, khả năng Altman sẽ nhận được một phần cổ phần là rất cao.
Mô hình kinh doanh mới của OpenAI sẽ tương đồng với các đối thủ cạnh tranh như Anthropic và xAI của Elon Musk. Cả ba công ty đều hướng tới cấu trúc “công ty phúc lợi”, một hình thức kết hợp giữa lợi nhuận và trách nhiệm xã hội. Điều này có nghĩa là bên cạnh việc tạo ra lợi nhuận, các công ty này cũng sẽ tập trung vào việc giải quyết những vấn đề xã hội và đảm bảo sự phát triển bền vững.
Hoàng Kim
